Bijna 10.000 sociale woningen staan leeg

Dat er in Vlaanderen bijna 10.000 sociale woningen leeg staan, is niet zonder reden. "Dat is ook niet voor ons plezier", zegt Björn Mallants, directeur van de Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH) aan Belga.

Dat die sociale woningen leeg staan, heeft volgens Mallants vooral te maken met de korte periodes tussen twee verhuringen in en met de leegstand in functie van grondige renovatiewerken. Mallants: "Het is dus een illusie om te denken dat deze leegstand daadwerkelijk een significant deel van de woonbehoeftigen kan voorthelpen". Er staan vandaag in Vlaanderen 9.779 sociale woningen leeg. Dat blijkt uit cijfers die Groen-parlementslid An Moerenhout heeft opgevraagd bij Vlaams minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA). Met 80.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning is het volgens Moerenhout "te gek voor woorden" dat er zoveel sociale woningen leeg staan.

Björn Mallants van de VVH heeft grote bedenkingen bij die kritiek. "We laten geen sociale woningen leeg staan zonder reden. Dat is niet voor ons plezier. Dit kost ons huurinkomsten, de voornaamste inkomst voor sociale huisvestingsmaatschappijen", zegt hij. Mallants wijst erop dat de helft van de leegstand te verklaren is door zogenaamde 'frictieleegstand'. Dat is de tijdelijke leegstand tussen twee verhuringen. De andere helft gaat om structurele leegstand, leegstand in afwachting van renovatie.

Bij de frictieleegstand heeft de regelgeving - meer bepaald de extra bescherming van de huurder - een impact op de cijfers. Ook de bouw en oplevering van nieuwe sociale woningen beïnvloedt de cijfers. "Het moment dat deze nieuwe woningen in de statistieken komen is niet altijd het moment dat ze ook (direct) verhuurd kunnen worden. Ze staan dus ook altijd 'even' leeg". De structurele leegstand heeft dan weer vooral te maken met ingrijpende renovaties. Vaak gaat het daarbij om renovaties van hele complexen of wijken. Net omdat die woningen door die ingrijpende werken eigenlijk onbewoonbaar zijn, zouden ze misschien uit de statistieken kunnen gehaald worden. "Maar als we dat doen, dan daalt het aantal sociale woningen, en dan is dat weer een probleem", merkt Mallants op.

Volgens Mallants is het dan ook "een illusie" te denken dat de leegstaande sociale woningen een echte oplossing kunnen zijn voor de mensen die op een woning wachten. Hier en daar kan dat misschien wel, maar niet voor de grote groep woonbehoeftigen. Mallants: "Het grootste probleem voor de grote groep woonbehoeftigen is het te beperkte aanbod sociale woningen, niet de 'statistische' leegstand, die nauwelijks inzetbaar is voor deze groep".

Vlaanderen telt voor het eerst meer dan 150.000 sociale huurwoningen. Tegelijk is ook het aantal verhuurde woningen bij Sociale Verhuurkantoren sterk gestegen. Dat zegt Vlaams minister van Wonen Liesbeth Homans als een reactie op de uithaal van Groen-parlementslid An Moerenhout. Moerenhout verwijt minister van Wonen Homans te weinig te investeren in sociale woningen.

Homans reageerde eerder al op de kritiek, maar doet er nog een schepje bovenop. Zij wijst erop dat er vorig jaar 1,3 miljard euro is geïnvesteerd en dat daar dit jaar nog een budgetverhoging van 200 miljoen euro bijkomt. Met dat bijkomend budget kunnen er nog eens 1.000 extra sociale woningen gebouwd worden. Dat oppositiepartijen sp.a en Groen donderdag in de commissie tegen die budgetverhoging hebben gestemd, vindt de N-VA-minister onbegrijpelijk. "Het extra verhogen van het bouwritme van sociale woningen is blijkbaar geen prioriteit voor de oppositie", klinkt het.

Nog volgens Homans telde Vlaanderen in 2015 150.903 sociale huurwoningen. Daarmee werd voor het eerst de kaap van de 150.000 gehaald. Homans: "Dit betekent tegenover 2014 een stijging met 1.780 extra woningen".

Daarnaast stijgt ook het aantal woningen dat verhuurd wordt via de Sociale Verhuurkantoren (SVK). De SVK's hadden eind 2015 in totaal 8.350 woningen in beheer. Dat is een stijging van 7,4 procent tegenover 2014. Toen hadden de SVK's 7.772 woningen in beheer.